Πέμπτη 10 Μαρτίου 2016

"Αρχαίοι Έλληνες θαλασσοπόροι: Τιμοσθένης ο Ρόδιος και Ίππαλος ο Κυβερνήτης"

Ο Τιμοσθένης (3ος αιώνας π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας, καταγόμενος από την Ρόδο, συγγραφέας και ναύαρχος του στόλου του Πτολεμαίου Β΄ του Φιλαδέλφου στους εναντίον του Αντιγόνου Β΄ πολέμους του (266 ως 245 π.Χ.), καθώς επίσης θαλασσοπόρος, γεωγράφος και σπουδαίος χαρτογράφος. Ήταν ο δημιουργός του δωδεκάβαθμου ανεμολογίου. Ο Τιμοσθένης, περιγράφοντας με μεγαλύτερη ακρίβεια χώρες που ήταν πλέον γνωστές, προσδιόριζε τη θέση λιμένων και σταθμών της Μεσογείου.
Αναφέρονται ως έργα του τα ναυτικά συγγράμματα «Περίπλους», «Περί λιμένων», «Περί νήσων» και οι«Σταδιασμοί», εκπονώντας ένα μεγάλο αριθμό ναυτικών χαρτών. Επίσης, το σύγγραμμα «Εξηγητικόν», που πραγματευόταν την ερμηνεία των ιερών νόμων. Αναφέρεται ακόμα ότι μελοποίησε τον «Πυθικόν νόμον» σε μουσικό διαγωνισμό στους Δελφούς με αυλό και κιθάρα, συμμετέχοντας στην αναμνηστική εορτή της νίκης του Απόλλωνα.Ο Τιμοσθένης κατά τις θαλασσοπορείες του παρακολουθώντας τους διάφορους ανέμους πρόσθεσε δύο ακόμα ανέμους στο μέχρι τότε δεκάβαθμο ανεμολόγιο που είχε εισαγάγει ο Αριστοτέλης και συγκεκριμένα τους Ν-ΝΑ. και Ν-ΝΔ ανέμους. Γενικά στον αρχαίο κόσμο ο Τιμοσθένης αποτελούσε αυθεντία σε θέματα ανέμων και της κυκλικής κίνησης αυτών. Όσον αφορά στους ναυτικούς χάρτες που εκπονούσε έθετε ως κέντρο αυτών την πατρίδα του, τη νήσο Ρόδο, απ΄ όπου και προσδιορίζονταν οι γεωγραφικές συντεταγμένες, δηλαδή τα ανατολικά και δυτικά μήκη, καθώς και τα βόρεια και νότια πλάτη. Αυτό ακολούθησαν στη συνέχεια και οι διάδοχοί του. Τον Τιμοσθένη αναφέρουν σε σχόλιά τους οι Ερατοσθένης, Στράβων, Ίππαρχοςκαι Μαρκιανός. Τον αναφέρει επίσης και ο Αγαθήμερος. Ο δε Στράβων σημειώνει "Τιμοσθένης το Τυρρηνικόν πέλαγος περιέπλευσεν", συμπληρώνοντας ότι το έργο του Τιμοσθένη χρησιμοποιούσε συχνά ως πηγή πληροφόρησης. Εκ της αναφοράς αυτής πιθανολογείται ότι το δεκάτομο έργο "Περίπλους", ή "Περί λιμένων", που θεωρείται ότι πρέπει να ήταν το ίδιο θα πρέπει ν΄ αναφερόταν σ΄ αυτό το πέλαγος. Από τα έργα του Τιμοσθένη μόνο αποσπάσματα έχουν διασωθεί σε έργα άλλων και κυρίως των σχολιαστών του. Σύμφωνα δε μ΄ αυτούς ο Τιμοσθένης είχε μελετήσει τους μεγάλους φιλοσόφους και γεωγράφους Αριστοτέλη, Δικαίαρχο, Εύδοξο, Έφορο και Κλέωνα.
Ο Ίππαλος επονομαζόμενος και «Κυβερνήτης» ήταν αρχαίος Έλληνας θαλασσοπόρος, γεωγράφος, χαρτογράφος και μετεωρολόγος του 1ου π.Χ. αιώνα. Τον αναφέρουν οι Στράβων, Κλαύδιος Πτολεμαίος και Πλίνιος. Επιγραφές του 78 π.Χ. που αναφέρουν τον Καλλίμαχο επιστράτηγο της Θηβαΐδας με τον ίδιο τίτλο και επί της Ερυθράς καθορίζουν και τους χρόνους που έδρασε ο Ίππαλος ως πολύ σημαντική προσωπικότητα στην εποχή του. Φαίνεται ότι είχε αναλάβει πολλά ταξίδια μεταξύ Αιγύπτου, Ερυθράς, Αραβίας και Ινδιών με πολύ ενδιαφέρουσες χαρτογραφήσεις, γεωγραφικές και μετεωρολογικές παρατηρήσεις ιδιαίτερα στον Ινδικό ωκεανό. Είναι ο πρώτος που παρατήρησε και ανακάλυψε τη διεύθυνση των περιοδικών ανέμων του Ινδικού ωκεανού (των Μουσώνων) που πνέουν το μισό χρόνο με κατεύθυνση από ΝΔ. προς ΒΑ. και κατά το έτερο ήμισυ από ΒΑ. προς ΝΔ. Εξ αυτού του γεγονότος οι άνεμοι αυτοί και πρωτονομάσθηκαν «Ιππάλιοι άνεμοι». Επίσης σ΄ αυτόν οφείλεται το άνοιγμα (ξεκίνημα) νέας θαλάσσιας εμπορικής οδού Αιγύπτου-Ινδιών, από τις ακτές της Αραβίας απ΄ ευθείας Ινδία διότι είναι ο πρώτος που τόλμησε να πλεύσει ανοικτά τον ωκεανό στηριζόμενος στις παρατηρήσεις του, αντί να ακολουθήσει τη μέχρι τότε ακολουθούμενη Ακτοπλοΐα. Έτσι τα πλοία άρχισαν να ακολουθούν τη δική του και πρώτη ωκεανοπλοΐα ακολουθώντας τους Μουσώνες πλέοντα ταχύτερα και ασφαλέστερα. Ο Πτολεμαίος αναφέρει ένα μεγάλο πέλαγος του Ινδικού ωκεανού ως Ιππάλιο πέλαγος. Ο Ίππαλος επίσηςχαρτογράφησε με σχετική ακρίβεια τις ακτές και τις θέσεις όλων των εμπορικών λιμένων της Ερυθράς, της εποχής του, και αναφέρεται ονομαστικά στον Περίπλου της Ερυθράς Θαλάσσης ως ο πρώτος που ανακάλυψε την διαδρομή από την Ερυθρά θάλασσα προς την Ινδική χερσόνησο μέσω του Ινδικού ωκεανού.





Πηγή:
el.m.wikipedia.org